Zwiększenia szansy na poczęcie, nie zawsze wymaga wdrożenia kosztownego leczenia, czy najnowszych technologii. Wiemy że, dieta i szeroko pojęty styl życia są czynnikami silnie wpływającymi na zdolność zajścia w ciążę oraz jej szczęśliwe donoszenie. Jako dietetycy możemy mieć wpływ na szerzenie wiedzy, iż zdrowe nawyki żywieniowe już w okresie prekoncepcyjnym mają niedoceniony wpływ na poczęcie dziecka. W poniższym artykule, przedstawimy tylko i wyłącznie wiedzę i wnioski wykazane w badaniach na dużych grupach społeczności, również uwzględniając najnowsze badania i doniesienia .
Co doradzić pacjentom poradni dietetycznej i jakie czynniki żywieniowe uwzględnić w diecie? Przyjrzyj się tym kilku kluczowym hasłom, które powinny stać się wskazówką dla par (nie tylko kobiet!) starających się o dziecko
- Alkohol, nikotyna, kofeina w okresie planowania ciąży
Wyeliminuj używki, ogranicz kofeinę!
W wielu badaniach udowodniono, iż stosowanie używek w okresie przed planowanym zajściem w ciążę w sposób istotny statystycznie zwiększa ryzyko wystąpienia poronienia. Wśród używek o największym działaniu prozapalnym wymienia się spożywanie alkoholu, palenie tytoniu i nadużywanie napojów zawierających kofeinę. Jeśli Twoją pacjentkę zaczyna martwić brak w sukcesu w planowanym zajściu w ciążę to porzucenie palenia i alkoholu powinno być pierwszym krokiem który wykona. Dodatkowo Wisborg w 2003 roku, w swoich szeroko zakrojonych badaniach, wykazał, iż kobiety które piły 4 do 7 filiżanek dziennie, zmniejszały swoją płodność aż o 80 %. Wypijanie powyżej 8 filiżanek kawy dziennie zmniejszało ją aż 3-krotnie w porównaniu z kobietami pijący do 3 filiżanek kawy dziennie.
- Otyłość i zaburzenia metaboliczne
Otyłość jest jednym z ważniejszych czynników zmniejszających szansę na zajście w ciażę oraz zwiększających ryzyko poronień Badanie przeprowadzone na 7300 amerykanek, wykazało, iż zmniejszenie masy ciała wśród kobiet otyłych planujących zajść w ciążę, poprawiło funkcje jajników i znacznie poprawiło funkcje rozrodcze.
Również, co raz częściej diagnozowana insuliooporność zmniejsza szanse kobiety na szczęśliwe poczęcie. W okresie przed planowanym zajściem w ciążę, szczególnie u pacjentek z nadwagą czy otyłością, warto zbadać współczynnik HOMA-IR, jako współczynnik ryzyka insuliooporności. Wartości powyżej 2,1 wskazują na obniżoną wrażliwość insulinową, a co za tym idzie zwiększone ryzyko poronień.
- Dieta w kontekście ogólnym
Badania udowadniają, że pary, które starają się o dziecko za pomocą metod In vitro, mają niemalże 3 krotnie większe szanse na sukces , jeśli stosują zasady dobrze zbilansowanej i zdrowej diety. Wśród modelów żywieniowych najbardziej wspierających płodność jest dieta makrobiotyczna oraz dieta śródziemnomorska. Większe szanse na szczęśliwe donoszenie ciąży, przy zastosowaniu tego modelu żywienia, wiąże się z regularnym spożyciem produktów pełnoziarnistych, orzechów, nasion, warzyw i owoców oraz niskim spożyciem czerwonego mięsa i wysoce przetworzonego jedzenia. Kluczowe są odpowiedni ilości błonnika, kwasów omega 3 i omega 9, pełnowartościowego białka (również roślinnego), antyoksydantów ( w tym Wit E i selenu). Obie diety cechują się dużym efektem przeciwzapalnym. Ma to kluczowe znacznie, gdyż jak wykazano w badaniu przeprowadzonym w populacji Iranek, spożycie produktów o wysokim indeksie przeciwzapalnym znacznie zwiększa szanse na szczęśliwe poczęcie
- Superfoods dla przyszłych rodziców
Mimo, iż nie ma cudownego produktu, który sprawi, że po jego regularnym spożywaniu kobieta niemalże natychmiast znajdzie się w stanie błogosławionym, istnieje lista takich produktów które są bezsprzecznie bardzo korzystne dla zdrowia reprodukcyjnego kobiet i mężczyzn:
- AWOKADO i inne żródła JNKT
Jednym z najważniejszych makroskładników diety, dla naszego zdrowia reprodukcyjnego są tłuszcze. Awokado jest bogate w jednonienasycone kwasy tłuszczowe (JNKT, MUFA), których spożycia wiąże się z mniejszym ryzykiem niepłodności. Badania pokazują, że osoby stosujące dietę zasobną w MUFA mają 3 krotnie większe szanse na poczęcie w procesie In Vitro. Awokada dostarcza również kwas foliowy, potas i witaminę E, które również znacznie wspierają zdrowie reprodukcyjne obu płci. Inne źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych, tak ważnych dla naszej płodności to: oliwa z oliwek, oliwki, olej rzepakowy z pierwszego tłoczenia, migdały, żółtko jaj
- ORZECHY BRAZYLISJKIE jako główne źródło selenu w diecie
Są idealnym źródłem selenu. 1 orzech brazylisjki dostarcza 70-80 µg selenu, co w zupełności wystarcza na pokrycie średniego zapotrzebowania na ten pierwiastek dla populacji polskiej. Niedobory selenu zwiększają ryzyko poronień oraz poczęcia dziecka o niskiej masie urodzeniowej
- ORZECHY WŁOSKIE- źródło ALA, błonnika i magnezu
Są jedynym gatunkiem orzechów, które zawierają sporo kwasu α-linolenowego (ALA) Jest on przekształcany w DHA, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju mózgu i układu nerwowego płodu. Orzechy włoskie są również dobrym źródłem magnezu, który wspiera produkcję progesteronu, oraz są bogate w błonnik, którego spożycie wpływa pozytywnie na regularność cyklu menstruacyjnego
- SOCZEWICA i inne nasiona strączkowe- łatwe w użyciu i ogólnodostępne źródło białka roślinnego
Badania wskazują, iż zamiana zaledwie 5% białka zwierzęcego na białko roślinne, zmniejsza ryzyko zaburzeń owulacji, aż o 50 %. Oprócz tego soczewica jest wspaniałym źródłem kwasów omega 3, witamin z grupy B, żelaza i choliny. Mikroelementy obecne w soczewicy, takie jak selen i cynk biorą udział w procesie spermatogenezy, stąd ważne jest aby soczewicę lub inne nasiona strączkowe były spożywane również przez mężczyzn planujących ojcostwo. Nasiona strączkowe warto łączyć wraz z produktami bogatymi w witaminę C, dzięki czemu znacznie zwiększymy przyswajalność żelaza z tych produktów
- BROKUŁY, NATKA, JARMUŻ, SZPINAK
Zielone warzywa liściaste zawierają kwas foliowy, magnez, żelazo, błonnik, koenzym Q i witamina E. Są to składniki, które min. zmniejszają ryzyko wystąpienia cykli bezowulacyjnych. Są wspaniałym źródłem antyoksydantów, które chronią zarówno płód jak i organizm matki przed działaniem stresu oksydacyjnego.
Prowadzenie zdrowego stylu życia oraz zasad diety zgodnych z powyższymi wskazówkami, jest czyś co może zrobić każdy, bez względu na wiek, czas czy pieniądze. Powinien to być pierwszy krok, dla każdej pary starającej się o dziecko, również w kontekście wyrobienia zdrowych nawyków, które mają szanse towarzyszyć całej rodzinnie przez długie lata.
mgr Natalia Jasiakiewicz-Jeleń
Dietetyk, lic. biotechnolog
